Μαρια νεγρεποντη δελιβανη
Σπουδές
Η πρώτη Ελληνίδα Πρύτανης Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από μορφωμένους Έλληνες γονείς του εξωτερικού. Ο πατέρας της Αμβρόσιος Νεγρεπόντης, με καταγωγή από τη Χίο, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τεργέστη. Ήρθε στη Θεσσαλονίκη, και έκανε τη στρατιωτική του θητεία ως βοηθός του Ελευθερίου Βενιζέλου, καθώς ήταν τότε ο μόνος σε θέση να αποκρυπτογραφεί εμπιστευτικά τηλεγραφήματα. Η μητέρα της, ήρθε στη Θεσσαλονίκη από την Κωνσταντινούπολη, με την τότε ανταλλαγή πληθυσμών. Είχε την τύχη να φοιτήσει επί δώδεκα χρόνια, δημοτικό και γυμνάσιο, στα υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών για την εποχή, εκπαιδευτήρια Σταματίας Πατρικίου Βαλαγιάννη. Αμέσως μετά την αποφοίτησή της έγινε δεκτή στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών (το δίπλωμα ήταν τότε κοινό) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο περάτωσε με άριστα. Με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης, έγινε δεκτή στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών της Σορβόννης, από όπου έλαβε δύο διπλώματα ανωτέρων σπουδών, στην Πολιτική Οικονομία και στις Οικονομικές Επιστήμες, καθώς και το κρατικό διδακτορικό της δίπλωμα με άριστα και έπαινο. Η διατριβή της δημοσιεύτηκε με δαπάνες του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλίας (CNRS)και δόθηκε ως τμήμα της βιβλιογραφίας των μεταπτυχιακών σπουδαστών καθώς το θέμα και κυρίως τα συμπεράσματα του θεωρήθηκαν πρωτοποριακά. Ο τίτλος της διατριβής ήταν: «Η επίδραση της οικονομικής ανάπτυξης στον τρόπο κατανομής του εισοδήματος» Πρόεδρος της διατριβής της ήταν ο γνωστός οικονομολόγος καθηγητής και ακαδημαϊκός Εμίλ Ζάμ (Emile James). Συμπλήρωσε τις οικονομικές της σπουδές στη Λόντον Σκούλ οφ Εκονομικς (London School of Economics).
Σταδιοδρομία (στην Ελλάδα)
-Υφηγεσία στο ΑΠΘ (1960) με τίτλο διατριβής :«Η οικονομική ανάπτυξη της Βορείου Ελλάδος από το 1912 έως σήμερον», που στη συνέχεια κυκλοφόρησε και γαλλικά από το ΙΜΧΑ (Ιδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου).
-Η απόφασή της να συνεχίσει την επιστημονική της ανέλιξη, όχι πια στο οικείο και άνετο περιβάλλον του ΑΠΘ, αλλά στην ΑΒΣΘ, που τότε άρχιζε από σχεδόν μηδενική βάση, θεωρήθηκε από όλους ανεξήγητη και επικίνδυνη.
Οι λόγοι που την ώθησαν σε αυτή την επιλογή ήταν πολλοί, αλλά όχι αρκετά εμφανείς, σίγουρα ούτε και στην ίδια. Καταρχήν, υπήρχε η έντονη ανάγκη της για ανεξάρτητη πλεύση, στο τότε ανδροκρατούμενο ελληνικό Πανεπιστήμιο, που παρά τα επιτεύγματά της, την εκλάμβανε ως παράρτημα του πολύ αγαπητού, κατά τα άλλα, Συζύγου της Δημήτρη Δελιβάνη. Σε πείσμα των φόβων της, για τις συνέπειες αυτής της καταρχήν παράλογης απόφασής της, η ανάγκη να έχει έναν εντελώς δικό της χώρο, υπερίσχυσε. Αλλά, δεν ήταν μόνον η ανάγκη υπογράμμισης της ανεξαρτησίας της. Ήταν, επιπλέον, και η σαγήνη της ιδέας, ότι θα έδινε αγώνες για να επιβάλλει την ΑΒΣΘ ως το Β’ Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, καθώς και για να της εξασφαλίσει κτίριο ανάλογο με τη σπουδαιότητα της αποστολής της. Κατορθώθηκαν και τα δύο, σε ελάχιστο χρόνο και με υψηλές προδιαγραφές. Αλλά, και επιπλέον, κάτι που ουδόλως είχε σκεφτεί ότι θα μπορούσε να της συμβεί, όταν τόλμησε να εγκαταλείψει τη σιγουριά του ΑΠΘ. Το ότι, δηλαδή, πέρασε στην ιστορία ως η πρώτη Ελληνίδα Πρύτανης.
Τα παραπάνω επιτεύγματα, και κυρίως το θαυμάσιο κτίριο στο οποίο στεγάζεται η ΑΒΣΘ, δεν θα ήταν εφικτό χωρίς την αποφασιστική συμβολή του τότε υφυπουργού Παιδείας, Στέλιου Παπαθεμελή.
-Τακτική Καθηγήτρια Οικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 1970-2000 (με χιλιάδες αποφοίτους και δεκάδες διδακτόρων, που στελέχωσαν το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα)
-Τρείς πρυτανείες, 1974, 1984, 1985
-Σύμβουλος του υπουργείου Συντονισμού στην ΥΠΑΒΕ(Υπηρεσία Περιφερειακής Ανάπτυξης Β. Ελλάδος) 1962-1967
-ΕΛΚΕΠΑ (Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας) Στενή συνεργασία με διδασκαλία σε όλη την Ελλάδα
-Οικονομικό Επιμελητήριο. Δραστηριοποίηση στους μακροχρόνιους αγώνες για την ίδρυσή του
-Μέλος επιτροπής πανεπιστημιακών Θεσσαλονίκης για την ίδρυση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, για εθνικούς λόγους (στις 07.12 2022 γιορτάστηκαν σε πανηγυρική εκδήλωση στην Κομοτηνή τα 50 χρόνια από την ίδρυσή του)
-Συνεργάτης του ΙΜΧΑ για την κατάρτιση μελετών σχετικά με τα προβλήματα οικονομίας Β.Ελλάδας
-Συνεργάτης του ΚΕΠΕ για συγγραφή μελετών για την ελληνική οικονομία
Διεθνείς επιστημονικές συνεργασίες
Σύμβουλος του ΝΑΤΟ 1962
-Σύμβουλος του ΟΟΣΑ Παρισίων 1973-75
–Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας (Fiesole) 1983-84
-Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Οικονομολόγων Γαλλικής Γλώσσας (AIELF) 1999-2014 Αντιπρόεδρος της Ένωσης Γαλλόφωνων Οικονομολόγων για συνεργασία και ανάπτυξη (CEDIMES) 1999-
– Πρόεδρος της Ένωσης Επίτιμων Διδακτόρων του Πανεπιστημίου Valahia της Ρουμανίας, 2003-
-Προσκαλέστηκε για έρευνα, μαθήματα και διαλέξεις από τα Πανεπιστήμια της Ουάσιγκτον, Ν.Υόρκης, Παρισιού Ρώμης, Βόννης, Μασσαλίας, Φλωρεντίας, Τεργέστης, Σόφιας, Μπρατισλάβας, Βαρσοβίας, Κρακοβίας, Μελβούρνης, Buenos Aires, Κόρντομπα, Rio de Janeiro, Ν. Κορέας, Port de Prince, Υaoude, Αλμάτυ (Καζακστάν), Ριγέκα (Κροατία), Fribourg (Ελβετία), Targoviste (Ρουμανία), Βουκουρέστι, Αλεξάνδρεια (Ρουμανίας).
-Έλαβε μέρος ως διοργανώτρια, πρόεδρος και εισηγήτρια σε αναρίθμητα διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και ανά την υφήλιο
-Μέλος Δ.Σ. επιστημονικών περιοδικών, επιτροπών για τη διοργάνωση διεθνών συνεδρίων, κριτής άρθρων για δημοσίευση σε επιστημονικά περιοδικά, συμμετοχή σε επιτροπές κρίσης υποψηφίων διδακτόρων
H Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη (Iούνιος 1933) είναι η πρώτη Ελληνίδα πρύτανης, εκλεγμένη τρεις φορές στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Ερευνητικό έργο
Της ανατέθηκε ερευνητικό έργο από την ΥΠΑΒΕ, το CNRS του Παρισιού, το ΕΚΚΕ, τον ΟΟΣΑ Παρισιού, το ΝΑΤΟ, το ΙΜΧΑ, το ΚΕΠΕ, τον ΕΟΜΜΕΧ, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Το δημοσιευμένο έργο της ανέρχεται σε 60 συγγράμματα, μελέτες, μονογραφίες και έρευνες, και σε πάνω από 1200 άρθρα στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, ρουμανικά και ρωσικά.
Το συγγραφικό της έργο τιμήθηκε με πρώτα βραβεία , επαίνους και βιβλιοκρισίες και δημοσιεύτηκε από εκδοτικούς οίκους ή σειρές του εξωτερικού όπως ανάμεσα σε άλλα, του Macmillan, SEDES του Παρισιού, L’Harmattan,Cujas, Tiers-Monde, OCDE, Revue d’Economie Politique, Le Monde, Sithoff –Leyden Ολλανδίας, Etudes du Sud-Est Europeen, Efficient .κ.ά.
Προσκλήσεις για μαθήματα και διαλέξεις
Έχει προσκληθεί για διαλέξεις, μαθήματα και έρευνα από τα Πανεπιστήμια της Ουάσιγκτον, Ν.Υόρκης, Παρισιού Ρώμης, Βόννης, Μασσαλίας, Φλωρεντίας, Τεργέστης, Σόφιας, Μπρατισλάβας, Βαρσοβίας, Κρακοβίας, Μελβούρνης, Buenos Aires, Κόρντομπα, Rio de Janeiro, Ν. Κορέας, Port de Prince, Υaoude, Αλμάτυ (Καζακστάν), Ριγέκα (Κροατία), Fribourg(Ελβετία), Targoviste (Ρουμανία).
Έλαβε μέρος ως εισηγήτρια, διοργανώτρια και πρόεδρος σε αναρίθμητα διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και ανά την υφήλιο
Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και η αναγνώριση του ερευνητικού έργου της εστιάζονται, γενικώς στην μακροοικονομία και ειδικότερα στην ανάπτυξη και περιφερειακή ανάπτυξη, στον τρόπο κατανομής του εισοδήματος, στη διεθνή οικονομία και στην ελληνική οικονομία.
Πρόεδρος του «Ιδρύματος Δημήτρη και Μαρίας Δελιβάνη» 1999-
Στη μνήμη του η σύζυγός του Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη ίδρυσε το Ίδρυμα Δημήτρη και Μαρίας Δελιβάνη, δωρίζοντας ένα κεντρικό ακίνητο των Αθηνών, στο ΑΠΘ και ειδικότερα στη Βιβλιοθήκη Δημητρίου Δελιβάνη. Το Ίδρυμα, που αυτοχρηματοδοτείται πλήρως, έχει έκτοτε στο ενεργητικό του πλήθος πνευματικών δραστηριοτήτων: διενέργεια ημερίδων οικονομικού περιεχομένου, εισηγήσεις σε διεθνή συνέδρια, συγγραφή άρθρων και βιβλίων, υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές (κάθε δύο χρόνια οι δραστηριότητες του Ιδρύματος δημοσιεύονται σε ειδικό τεύχος)
Διακρίσεις
– Είναι η πρώτη Ελληνίδα πρύτανης, εκλεγμένη τρείς φορές (την πρώτη το 1974 στην ΑΒΣΘ και τις δύο επόμενες στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας της Θεσσαλονίκης 1984, 1985)
-Προσκλήθηκε από το State Department για επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ (1979) για διαλέξεις και συζητήσεις, σχετικά με την οικονομική πολιτική Reagan–Thatcher (με τις βάσεις της οποίας ήταν πάντοτε αντίθετη)
-Της απονεμήθηκαν πέντε Επίτιμα Διδακτορικά (DHC) από τα Πανεπιστήμια Δημόκριτος (Θράκη), Valahia (Ρουμανία), Kainar (Almaty–Kazakhstan), Barnaoul–Altai στη ρωσική Σιβηρία και Annaba (Αλγερία)
–Tιμήθηκε με τέσσερα χρυσά μετάλλια της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, για την κοινωνική της δράση (1985-88)
– Στις 11.12.2006, σε πανηγυρική τελετή, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας της επέδωσε δύο Τόμους επιστημονικών μελετών που γράφτηκαν προς τιμή της
–Mε διάταγμα του προέδρου της Γαλλίας Nicolas Sarcozy της 17ης Ιουλίου 2008 της απονεμήθηκε το μεγάλο γαλλικό παράσημο του ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής για την επιστημονική της συνεργασία με τη Γαλλία
– Tο 2010 εκλέχτηκε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Ρουμανίας. Είναι η μοναδική εκπρόσωπος της χώρας μας, που έγινε δεκτή στην Ακαδημία της Ρουμανίας.
–Το 2022 της απονεμήθηκε το βραβείο ανθρωπισμού από το Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας-Κύπρου
-Είναι επίτιμη δημότης Κομοτηνής
-Έχει τιμηθεί, επίσης, με σωρεία μεταλλίων και αναγνωρίσεων από Πανεπιστήμια της υφηλίου, από δημοτικές αρχές και στρατιωτικές αρχές, από σχολεία κ.ά
-Της απενεμήθη ΒΡΑΒΕΙΟ Από την Τεχνοεκδοτική/ T–Press, στις 17.02.2023
«ΜΑΡΙΑ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗ-ΔΕΛΙΒΑΝΗ (πρώην πρύτανης και καθηγήτρια Οικονομικών στο ΠΑ.ΜΑΚ, πρόεδρος του Ιδρύματος Δημήτρη και Μαρίας Δελιβάνη), γιατί υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρύτανης στην Ελλάδα και γιατί διακρίνεται διεθνώς ως εξέχουσα προσωπικότητα στο χώρο της οικονομίας, της ανάπτυξης και της διάχυσης της γνώσης»
Μερικές αναγνωρίσεις του δημοσιευμένου της έργου
-1959.Η διδακτορική της διατριβή στη Σορβόννη με τίτλο: «L’influence du developpement économique sur la repartition du revenue national” βαθμολογήθηκε με άριστα και έπαινο, κρατήθηκε για τις καλύτερες διατριβές του έτους , δημοσιεύθηκε με δαπάνες του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) στη γνωστή σειρά SEDES και περιελήφθη στη βιβλιογραφία των υποψηφίων διδακτόρων Οικονομικών Επιστημών. Έτυχε, ακόμη, σωρείας ευμενών κριτικών
-1960. Η υφηγεσία της με τίτλο «Η οικονομική ανάπτυξη της Βορείου Ελλάδος από το 1912 έως σήμερον», στη συνέχεια κυκλοφόρησε και γαλλικά από το ΙΜΧΑ (Ιδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου).
-1964. Η μελέτη της «The pressure on the dollar” δημοσιεύτηκε από τον γνωστό εκδοτικό οίκο της Ολλανδίας, A.Y, Sithof –Leyden
-1984. Η μελέτη της για την «Η περιφερειακή ανάπτυξη της Ελλάδας στα πλαίσια της ΕΟΚ (με τη συνεργασία Βάσως Πορταρίτου-Κρεστενίτη) τιμήθηκε με το Α βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, και δημοσιεύτηκε από τον Παρατηρητή, 1986
-Η μελέτη της για την «Οικονομία της παραοικονομίας στην Ελλάδα», που χρηματοδοτήθηκε από ερευνητικά κονδύλια της ΑΒΣΘ είχε την Α’ Έκδοση το 1989 και τη Β΄το 1991
– Το σύγγραμμά της «Συνωμοτική Παγκοσμιοποίηση» είχε, στην Ελλάδα, την Α’ Έκδοση το 2001 και την ίδια χρονιά έκανε τη Β’ Έκδοση. Στη συνέχεια μεταφράστηκε γαλλικά με τον τίτλο “Mondialisation Conspiratrice” και δημοσιεύτηκε από τις Εκδόσεις L’Harmattan το 2002. Επίσης το 2002 κυκλοφόρησε σε ρουμανική μετάφραση από τις Εκδόσεις Editura Efficient με τίτλο Mondializarea Conspiratoare, και σε δεύτερη ρουμάνικη έκδοση το 2007 από τις Εκδόσεις Editura Bibliotheca.Το 2009, το σύγγραμμα «Συνωμοτική Παγκοσμιοποίηση» μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στη Ρωσία ( φωτογραφία του σχετικού εξωφύλλου στη συνέχεια).
– “Ολη η αλήθεια για χρέη και ελλείμματα και πως θα σωθούμε», Εκδόσεις Ιδρύματος Δελιβάνη και Ιανόs; A’ Έκδοση 2010 και Β Έκδοση 2012
-«Η εν ψυχρώ δολοφονία της Ελλάδας (και η διέξοδος: επιστροφή στη δραχμή), Ίδρυμα Δελιβάνη και Ιανός 2014. Επίσης, μεταφράστηκε στα γαλλικά και κυκλοφόρησε με τον τίτλο «L’assassinat economique de la Grece et le dernier recours la drachme”από τις Εκδόσεις L’Harmattan to 2014
-Το σύγγραμμά της με τίτλο «Το τέλος της οικονομικής κυριαρχίας της Δύσης και η εισβολή της Ανατολής» κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ιανός το 2018, και στα γαλλικά από τις Εκδόσεις L’Harmattan το 2020.
–Παραπομπές. Εχουν προς το παρόν καταμετρηθεί από την Academia Edu. περισσότερες από 1000, που όμως ο αριθμός τους ανέρχεται σε καθημερινή βάση, και αναφέρονται στα “πολλά” ονόματα Maria Negreponti-Delivanis, Maria Delivani, Negreponti-Delivani Maria κ.ά.
Τιμητικοί τόμοι
Το έμβλημα της πρωτοβουλίας της Μ.Ν.- Δ δημιουργίας παράλληλης επιτροπής εορτασμού της επετείου των 200 ετών, στην προσπάθεια να περιοριστεί η εντύπωση των αντεθνικων θέσεων της επιτροπής Ελλαδα 21